Bệnh cúm gia cầm là một loại bệnh thường gặp ở gia cầm. Công tác phòng chống dịch cúm bao gồm hai nội dung chính là phòng chống khi không có dịch và các biện pháp xử lý khi có dịch.
NGUYÊN NHÂN XUẤT HIỆN BỆNH CÚM Ở GIA CẨM
Nguyên nhân xuất hiện bệnh cúm gia cầm là do sự lây lan của các chủng virus cúm. Bệnh cúm gia cầm phổ biến và gây tổn thất lớn trong ngành chăn nuôi gia cầm trên toàn thế giới. Có hai loại virus gây bệnh cúm chính là A và B, trong đó loại A là loại nguy hiểm và diễn biến phức tạp hơn.
Các nguyên nhân chính gây ra bệnh cúm ở gia cầm bao gồm:
- Lây lan từ gia cầm bị nhiễm bệnh: Virus cúm có khả năng lây lan từ gia cầm bị nhiễm bệnh sang các gia cầm khác qua tiếp xúc trực tiếp, tiếp xúc gián tiếp qua phân, nước bọt, nhịp hoặc đồ dùng chung. Đây là nguyên nhân chính gây bùng phát bệnh trong đàn gia cầm.
- Lây lan qua con người và các tác nhân môi trường: Con người, các phương tiện vận chuyển gia cầm, trang trại, dụng cụ chăn nuôi, thức ăn, nước uống có thể trung gian lây lan virus cúm giữa các khu vực khác nhau.
- Điều kiện môi trường: Bệnh cúm gia cầm thường bùng phát mạnh trong môi trường ẩm ướt, lạnh và ít nắng. Điều kiện này tạo điều kiện thuận lợi cho virus tồn tại và lây lan.
- Vệ sinh và quản lý chăn nuôi không tốt: Chăn nuôi gia cầm trong điều kiện thiếu vệ sinh và không tuân thủ các biện pháp phòng chống bệnh tốt có thể dẫn đến bùng phát dịch cúm.
- Lây lan qua vận chuyển quốc tế: Việc giao thương gia cầm quốc tế có thể đưa virus cúm từ khu vực này sang khu vực khác, gây nên sự lây lan nhanh chóng và lan rộng của bệnh.
PHƯƠNG PHÁP PHÒNG NGỪA & KIỂM SOÁT BỆNH CÚM GIA CẦM
Ở nhiều vùng trong cả nước và nhiều vùng trong khu vực; việc triển khai đồng bộ; đồng bộ các biện pháp phòng bệnh cho nhiều loài động vật và người mắc bệnh … là biện pháp phòng bệnh toàn dân mang lại hiệu quả cao nhất.
Hãy phòng bệnh cúm gia cầm khi chưa có dịch xảy ra
Công việc thường xuyên phải làm
Cụ thể, các công việc chúng ta cần thực hiện thường xuyên như sau:
- Thực hiện tốt các biện pháp an toàn sinh học trong chăn nuôi: ra vào; thường xuyên vệ sinh tiêu độc chuồng trại; nuôi dưỡng tốt; tạo môi trường sống thông thoáng cho vật nuôi …
Tại các khoa phòng liên quan phối hợp chặt chẽ giữa các khoa; phòng; giám sát quá trình thực hiện. - Tuyên truyền; nâng cao nhận thức của người chăn nuôi gia cầm và người dân về bệnh cúm gia cầm là biện pháp ngăn chặn sự xâm nhập và lây lan của dịch bệnh này.
- Việc tiêm chủng phải được xem như một phương tiện làm tối ưu hóa biện pháp an toàn sinh học. Việc tiêm chủng cần phối hợp với việc giám sát để phát hiện kịp thời các trường hợp thay đổi tính chất của virus (biến đổi về tính kháng nguyên); và phải thực hiện với các loại vaccin thích hợp được sản xuất và kiểm tra chất lượng đảm bảo theo đúng tiêu chuẩn quốc tế trong tài liệu Manual of Standards của OIE.
- Việc tiêm chủng có thể được sử dụng vừa như một phương tiện hỗ trợ việc loại trừ dịch bệnh; vừa như một phương tiện kiểm soát dịch bệnh và giảm lưu cữu virus trong môi trường. Việc kiểm soát bệnh bằng cách tiêm chủng có thể là một biện pháp mở đầu trong chương trình loại trừ dịch bệnh.
Tiêm vắc xin - Việc quản lý chính xác các chiến dịch tiêm phòng dưới sự kiểm soát của thú y cần tuân thủ các quy định của quốc gia. Tiêu hủy hoàn toàn và chủng ngừa là các biện pháp bổ sung và sự kết hợp hoặc thực hiện liên tiếp của chúng có thể thay đổi tùy theo giai đoạn của hệ thống sản xuất và kế hoạch kiểm soát. Tiêm phòng nên được sử dụng như một chiến lược, và việc lựa chọn quần thể động vật và địa điểm triển khai cần được xem xét cẩn thận dựa trên quyết định của cơ quan có thẩm quyền.
Hiện tại, vacxin cúm gia cầm được phép sử dụng tại Việt Nam gồm: Vacxin chết chủng H5N2 của hãng Intervet (Hà Lan); vacxin chết chủng H5N2 và H5N1 của Trung Quốc. Việc cung ứng vacxin cúm gia cầm theo kế hoạch, không bán vacxin tự do trên thị trường.
Liều lượng tiêm như sau:
- Đối với gà: Đối với vacxin chết chủng H5N2 của hãng Intervet (Hà Lan) và Trung Quốc; tiêm lần đầu từ 8 ngày tuổi trở lên; tiêm lần 2 cách lần đầu 4 tuần và sau đó 6 tháng tiêm nhắc lại.
- Đối với vịt: Đối với vacxin chết chủng H5N1 của Trung Quốc; tiêm lần đầu từ 15 ngày tuổi trở lên; tiêm lần 2 cách lần đầu 3 tuần và sau 4 tháng tiêm nhắc lại.
- Liều lượng sử dụng và cách bảo quản theo hướng dẫn của nhà sản xuất vắc xin.
- Đối với gia cầm đã tiêm phòng vacxin, chỉ được sử dụng thịt gia cầm sau khi tiêm ít nhất 28 ngày.
BIỆN PHÁP XỬ LÝ KHI DỊCH CÚM GIA CẦM XẢY RA
– Cách 1:
- Báo cáo càng sớm càng tốt nếu phát hiện có dịch xảy ra.
- Cấm vận chuyển gia cầm, khoanh vùng xung quanh khu vực dịch và tiến hành tiêu huỷ gia cầm bệnh.
– Cách 2:
- Ngày phun thuốc sát trùng 1 lần.
- Lưu ý các biện pháp tăng sức đề kháng cho gia cầm.
- Hạn chế ra vào trại.
Ở những nơi tiếp giáp với vùng biên giới của các nước bạn; tuyệt đối không nên mua bán; vận chuyển lén lút gia cầm; trứng gia cầm; các giống gà đá vào nội địa khi mà những gia cầm và trứng gia cầm này chưa có giấy kiểm dịch động vật của cơ quan động vật y có thẩm quyền.
Khi trong trại có gia cầm chết; tuyệt đối không được vận chuyển ra khỏi trại dù chưa biết gia cầm chết là do bệnh gì và phải khai báo cho cơ quan động vật y biết. Không được giết mổ để ăn hoặc đem bán, không được vứt xác bừa bãi ra đồng hoặc dưới sông suối; mà phải bỏ gia cầm chết vào trong túi nylon và buộc miệng túi thật kỷ; bỏ xuống hố sâu và rắc vôi bột lên trên trước khi lấp đất và nện kỹ.
Sự tiêu hủy toàn bộ đàn gia cầm mắc bệnh là lựa chọn thích hợp trong việc kiểm soát một ổ dịch cúm gia cầm độc lực cao (HPAI) và phải được áp dụng trên tất cả đàn có dấu hiệu lâm sàng. Biện pháp này có hiệu quả cao trong việc kiểm soát những ổ dịch cúm gia cầm độc lực cao có quy mô nhỏ; và nguy cơ tái phát cao.
Song song với việc tiêu hủy; nhà nước cũng nên đưa ra các biện pháp bồi thường đúng lúc và đầy đủ nhằm hỗ trợ tối đa cho các doanh nghiệp cũng như người dân chăn nuôi.
PHÒNG BỆNH CŨM GIA CẦM LÂY SANG NGƯỜI
- Khi tiếp xúc với gia cầm bệnh phải mặc đồ bảo hộ, đi ủng, đeo khẩu trang; mang găng tay khi bắt và giết gà; sau đó rửa tay bằng thuốc sát trùng.
- Nên ăn chín, uống sôi, đặc biệt là không ăn thịt tái và không ăn tiết canh.
- Mặc dù nhà nước đã có quy hoạch các điểm giết mổ tập trung; nhưng thực tế hiện nay tại các chợ; khu vực chung quanh chợ tình trạng giết mổ gia cầm; kinh doanh gia cầm sống; thịt và trứng gia cầm chưa qua kiểm tra của cơ quan động vật y vẫn phổ biến; đây là một nguy cơ tiềm tàng của việc bùng phát dịch bệnh.
- Hãy tạo cho mình và gia đình thói quen sử dụng các sản phẩm thịt gia súc; gia cầm đã thông qua kiểm dịch.
Như vậy, nhận thức đầy đủ về nguyên nhân; cách gây bệnh; tác hại… của bệnh cúm gia cầm lên vấn đề kinh tế cũng như sức khỏe của con người sẽ là cơ sở giúp chúng ta đưa ra các biện pháp phòng chống bệnh hiệu quả, hợp lý như trên.
Tuy nhiên, không phải toàn bộ doanh nghiệp; người dân đều có ý thức đúng đắn trong công tác phòng chống; kiểm soát mầm bệnh nhất là khi họ phải cân nhắc giữa lợi ích kinh tế và việc phòng bệnh. Nên nhà nước ngoài trách nhiệm hỗ trợ tối đa cho họ thì cũng phải có các biện pháp kiểm soát chặt chẽ; nghiêm minh tránh xảy ra các thiệt hại không đáng có.
Nguồn: vietdvm.com